Kenmerken van hoogbegaafdheid
Om duidelijk te hebben wat normaal is voor deze kinderen gaan we eerst in op de kenmerken van hoogbegaafdheid.
Die zien we al als kinderen heel jong zijn.
We spreken bij jonge kinderen trouwens over een ontwikkelingsvoorsprong.
Wat natuurlijk niet wil zeggen dat deze kinderen later niet hoogbegaafd blijken te zijn.
Het is simpelweg accurater te zeggen dat het kind voorloopt op de meerderheid van kinderen van dezelfde leeftijd, in cognitief opzicht en in voelen en zijn, want een andere manier van observeren en signaleren is er (nog) niet voor de kleinsten.
Die zien we al als kinderen heel jong zijn.
We spreken bij jonge kinderen trouwens over een ontwikkelingsvoorsprong.
Wat natuurlijk niet wil zeggen dat deze kinderen later niet hoogbegaafd blijken te zijn.
Het is simpelweg accurater te zeggen dat het kind voorloopt op de meerderheid van kinderen van dezelfde leeftijd, in cognitief opzicht en in voelen en zijn, want een andere manier van observeren en signaleren is er (nog) niet voor de kleinsten.
- Er is sprake van een snelle cognitieve ontwikkeling;
- Andere kenmerken gaan over het zijn en het voelen;
- Fases volgen elkaar sneller op;
- Soms worden er fases overgeslagen;
- Het voelen is vaak erg intens, de uitingen hiervan ook;
- Ouders zien vroeg een sterke wil, een grote behoefte aan autonomie;
- Deze kinderen hebben veel energie;
- Zijn snel toe aan iets nieuws ontdekken;
- Leren een nieuwe vaardigheid door te observeren.
Het lijkt wel alsof mijn baby haast heeft!
Snel (of juist langzaam) en intens
In het algemeen kun je stellen dat deze kinderen vanaf de geboorte sneller door de fases gaan die elk kind doorloopt. Het komt ook voor dat het kind fases overslaat. Het brabbelt niet maar praat meteen goed. Kruipt niet, maar loopt wel.
Niet altijd gaat alles sneller. Het komt ook voor dat kinderen er juist langer dan gemiddeld over doen om een mijlpaal te bereiken.
De mijlpalen van baby’s (oogcontact maken, hoofdje optillen, lachen, wakker zijn) worden vaak wel eerder behaald. Soms zelfs zo veel eerder, dat de moeder wat meewarig wordt aangekeken als ze verheugd roept dat haar kindje van twee weken net naar haar lachte. De verwarring van ouders begint soms hier al. Ze twijfelen aan wat ze zien en gaan signalen anders interpreteren. Ze hebben het alleen niet mis!
In het algemeen kun je stellen dat deze kinderen vanaf de geboorte sneller door de fases gaan die elk kind doorloopt. Het komt ook voor dat het kind fases overslaat. Het brabbelt niet maar praat meteen goed. Kruipt niet, maar loopt wel.
Niet altijd gaat alles sneller. Het komt ook voor dat kinderen er juist langer dan gemiddeld over doen om een mijlpaal te bereiken.
De mijlpalen van baby’s (oogcontact maken, hoofdje optillen, lachen, wakker zijn) worden vaak wel eerder behaald. Soms zelfs zo veel eerder, dat de moeder wat meewarig wordt aangekeken als ze verheugd roept dat haar kindje van twee weken net naar haar lachte. De verwarring van ouders begint soms hier al. Ze twijfelen aan wat ze zien en gaan signalen anders interpreteren. Ze hebben het alleen niet mis!
Ik ben nog lang geen twee en ik zeg alvast 'nee'.
Ouders hebben het vaak over een enorme wilskracht en een grote drang om zelf te bepalen wat er gebeurt.
Dit in combinatie met een vaak torenhoge energie zorgt ervoor dat ouders het opvoeden van hun kind best pittig kunnen vinden. Jouw agenda en die van je kind kunnen echt volkomen haaks op elkaar staan. Het komt dan aan op jullie communicatie en ook daarin is het even zoeken. Let wel: veel kinderen snappen al heel veel op een vroege leeftijd. Soms lukt het om rustig te praten en uit te leggen waarom jullie NU naar oma gaan en niet eerst een langs wandelende hond kunnen aaien. En soms werkt dat niet en dan leert je kind dat hij niet altijd kan krijgen wat hij wil. De meltdown die hierop volgt kan enorm intens zijn. De autonomie van deze kinderen, hun drive om te onderzoeken wat ze NU interessant vinden, is heel groot. Het niet kunnen doen wat met zoveel noodzaak wordt gevoeld is pijnlijk.
Dit in combinatie met een vaak torenhoge energie zorgt ervoor dat ouders het opvoeden van hun kind best pittig kunnen vinden. Jouw agenda en die van je kind kunnen echt volkomen haaks op elkaar staan. Het komt dan aan op jullie communicatie en ook daarin is het even zoeken. Let wel: veel kinderen snappen al heel veel op een vroege leeftijd. Soms lukt het om rustig te praten en uit te leggen waarom jullie NU naar oma gaan en niet eerst een langs wandelende hond kunnen aaien. En soms werkt dat niet en dan leert je kind dat hij niet altijd kan krijgen wat hij wil. De meltdown die hierop volgt kan enorm intens zijn. De autonomie van deze kinderen, hun drive om te onderzoeken wat ze NU interessant vinden, is heel groot. Het niet kunnen doen wat met zoveel noodzaak wordt gevoeld is pijnlijk.
De wakkere blik
Vaak observeren ouders een alerte, wakkere blik bij hun kind, anders dan bij het kindje van de buurvrouw bijvoorbeeld. Deze baby volgt vogels in hun vlucht,
kijkt gericht naar mensen, is in het kort op een
heldere manier aanwezig.
Dit kenmerk is vaak zo duidelijk aanwezig
dat ook anderen het zien en benoemen.
De baby wil daarnaast op onderzoek en lijkt daarin vastbesloten en onvermoeibaar. Verder valt op dat deze kinderen een goed geheugen hebben en hun ouders dingen kunnen vragen over iets dat een jaar geleden is gebeurd. Er zijn ook kinderen die op jonge leeftijd al de weg weten naar bijvoorbeeld de speeltuin en ondersteboven in de kinderwagen hangen als ze merken dat ze slechts drie straten ervan verwijderd zijn. Als blijkt dat de speeltuin echt niet op het programma staat is dat soms een grote domper.
Prikkelgevoelig
Overprikkeling is één ding, onderprikkeling levert verwarrend genoeg vaak hetzelfde beeld op. Kort gezegd kunnen jonge kinderen juist druk dan wel hangerig en moe worden van een prikkelprobleem. Het is de kunst om te zien of er juist meer of minder prikkels gewenst zijn. Wat over het algemeen geldt: deze kinderen hebben uitdaging, nieuwe dingen nodig, eerder en meer dan andere kinderen. Een speeltje dat gisteren nog leuk was is vandaag saai. Maar ook andersom kan aan de hand zijn; gisteren was een drukke dag met nieuwe indrukken, vandaag heeft je kleintje het nodig om andere ervaringen te ondergaan om de prikkels te verwerken.
Meer dan een cognitieve ontwikkeling
Zoals in bovenstaande duidelijk wordt, is hoogbegaafdheid of een ontwikkelingsvoorsprong meer dan alleen een snelle cognitieve ontwikkeling. We zien slechts een fractie van het kind als we niet ook de kenmerken die iets zeggen over het voelen en het zijn meenemen in de observatie. Met al deze aspecten (die bij iedereen tot uiting komen in een unieke combinatie) moeten we rekening houden, willen we het kind blijven zien zoals het is en daaropvolgend bieden wat het nodig heeft om zich te kunnen ontwikkelen in een omgeving die niet per sé passend is.
Bij hoogbegaafdheid valt niet alleen de versnelde cognitieve ontwikkeling op; ook het voelen en het zijn is fundamenteel anders. Voor deze kinderen kan een willekeurige ervaring intenser zijn dan de mensen uit hun omgeving kunnen begrijpen. Andere zaken die voor anderen heel complex zijn kunnen zij dan weer fluitend. Merk hierbij op dat de ontwikkeling vaker wel dan niet asynchroon is. In sommige aspecten is het sneller dan gemiddeld en op andere gebieden leeftijdsadequaat of zelfs wat langzamer dan gemiddeld.
